Dịch giả: Nhất Ly.
Nhà xuất bản: Nxb Văn hóa Thông tin
Truyện nhiều kỳ về thám tử tư Sherlock Holmes, ly kỳ và hấp dẫn
Sherlock Holmes là một nhân vật thám tử vào cuối thế kỉ 19 và đầu thế kỉ 20, xuất hiện lần đầu trong tác phẩm của nhà văn Arthur Conan Doyle xuất bản năm 1887. Ông là một thám tử tư ở Luân Đôn nổi tiếng nhờ trí thông minh, khả năng suy diễn logic và quan sát tinh tường trong khi phá những vụ án mà cảnh sát phải bó tay. Nhiều người cho rằng Sherlock Holmes là nhân vật thám tử hư cấu nổi tiếng nhất trong lịch sử văn học và là một trong những nhân vật văn học được biết đến nhiều nhất trên toàn thế giới.
Thám tử Sherlock Holmes đã xuất hiện trong 4 tiểu thuyết và 56 truyện ngắn của nhà văn Conan Doyle. Hầu như tất cả các tác phẩm đều được viết dưới dạng ghi chép của bác sĩ John H. Watson, người bạn thân thiết và người ghi chép tiểu sử của Holmes, chỉ có 2 tác phẩm được viết dưới dạng ghi chép của chính Holmes và 2 tác phẩm khác dưới dạng ghi chép của người thứ ba. Hai tác phẩm đầu tiên trong số này, 2 tiểu thuyết ngắn, xuất hiện lần đầu tiên trên tờ Beeton's Christmas Annual năm 1887 và tờ Lippincott's Monthly Magazine năm 1890. Thám tử Holmes trở nên cực kì nổi tiếng khi loạt truyện ngắn của Doyle được xuất bản trên tạp chí The Strand Magazine năm 1891. Các tác phẩm được viết xoay quanh thời gian từ năm 1878 đến năm 1903 với vụ án cuối cùng vào năm 1914.
Nhân vật Thám tử tư Sherlock Holmes còn được xuất hiện trong loạt tác phẩm trinh thám về Arsène Lupin của Maurice Leblanc.
2. Chiến tranh và hòa bình - Leo Tolstoy
Bản dịch của Hoàng Thiếu Sơn, Trường Xuyên, Cao Xuân Hạo, Nhữ Thành.
Chiến tranh và hòa bình (tiếng Nga: Война и мир, Voyna i mir) là một bộ tiểu thuyết sử thi của Lev Nikolayevich Tolstoy, được nhà xuất bản Russki Vestnik in lần đầu từ năm 1865 đến 1869. Đây là tác phẩm phản ánh một giai đoạn bi tráng của toàn xã hội Nga, từ giới quý tộc đến nông dân, trong thời đại Napoléon, và được coi là một trong hai kiệt tác chính của Tolstoy (tác phẩm thứ hai là Anna Karenina). Chiến tranh và hòa bình cũng đồng thời được đánh giá là một trong những tiểu thuyết vĩ đại nhất của văn học thế giới.
Chiến tranh và hòa bình là bộ sử thi vĩ đại nhất của Tolstoy, trước hết là vì tác phẩm đã làm sống lại thời kì toàn thể nhân dân và dân tộc gặp nhau trên chiến trường. Nhân dân là nhân vật trung tâm của toàn bộ cuốn tiểu thuyết anh hùng ca này. Qua đó, Tolstoy muốn làm nổi bật tính chất nhân dân anh hùng quyết định vận mệnh lịch sử của dân tộc.
Về nghệ thuật, tác phẩm kết cấu dựa trên sự thống nhất hai mặt của chủ nghĩa anh hùng nhân dân và truyện kể lịch sử. Cốt truyện được xây dựng trên hai biến cố lịch sử chủ yếu đầu thế kỉ 19: cuộc chiến tranh năm 1805 và 1812, đồng thời phản ánh cuộc sống hòa bình của nhân dân và giai cấp quý tộc Nga vào các giai đoạn 1805-1812, 1812-1820. Các tình tiết và cốt truyện nói trên lại kết cấu tập trung xung quanh hai biến cố lịch sử chủ yếu: chủ đề nhân dân gắn bó khăng khít với chủ đề lịch sử, và đề tài chiến tranh quán xuyến toàn bộ tác phẩm đan chéo với đề tài về hòa bình. Bởi vậy, truyện kể lịch sử cùng với chủ nghĩa anh hùng nhân dân là hai mặt cơ sở thống nhất tạo thành kết cấu hoàn chỉnh của sử thi, tạo nên mọi tình tiết trong tác phẩm và được hình tượng hóa theo quá trình xây dựng tác phẩm.
Một trong những đặc điểm nổi bật khác của Chiến tranh và hòa bình là nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật. Số phận nhân vật với những tâm trạng tinh tế đều gắn bó mật thiết với bước thăng trầm của lịch sử. Đây chính là điểm cách tân của Tolstoy về thể loại anh hùng ca, từ đó sáng tạo nên loại anh hùng ca hiện đại trong lịch sử văn học Nga và văn học thế giới.
3. Anna Karenina - Leo Tolstoy
Dịch giả: Nhị Ca, Dương Tường.
NXB Văn Học
Anna Karenina (tiếng Nga: Анна Каренина) là một tiểu thuyết của nhà văn Nga Lev Nikolayevich Tolstoy, được đăng tải nhiều kỳ trên tờ báo Ruskii Vestnik (tiếng Nga: Русский Вестник, "Người đưa tin") từ năm 1873 đến năm 1877 trước khi xuất bản thành ấn phẩm hoàn chỉnh.
Anna Karenina được xem như là một đỉnh cao của tiểu thuyết lãng mạn. Nhân vật chính trong truyện Anna Karenina được Tolstoy sáng tác dựa vào Maria Aleksandrovna Hartung, người con gái lớn của đại thi hào Aleksandr Sergeyevich Pushkin[1]. Sau khi gặp cô ở một bữa ăn tối, ông bắt đầu đọc truyện viết dở dang của Puskin: Những người khách họp mặt trong biệt thự, Tolstoy nảy ra ý định viết Anna Karenina.
Theo một cuộc thăm dò gần đây, dựa trên ý kiến của 125 nhà văn nổi tiếng đương thời, tiểu thuyết Anna Karenina là tác phẩm có số phiếu bầu cao nhất trong danh sách 10 tác phẩm vĩ đại nhất mọi thời đại.
4. Cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn – Mark Twain
Dịch giả: Xuân Oanh.
Nhà xuất bản Văn Học.
Những cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn (tiếng Anh: Adventures of Huckleberry Finn) là tiểu thuyết được xuất bản năm 1884 của nhà văn Mỹ Mark Twain. Nó được viết trong ngôi thứ nhất, là một trong những tiểu thuyết Mỹ đầu tiên dùng phương ngữ để viết. Những cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn thường được đánh giá là một trong những tác phẩm vĩ đại nhất trong nền văn học Hoa Kỳ.
Huckleberry Finn được xem là cuốn tiếp theo của quyển Những cuộc phiêu lưu của Tom Sawyer, xuất bản năm 1876. Nhân vật kể chuyện, Huckleberry Finn, là bạn của Tom Sawyer. Câu chuyện kể về những cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn trên dòng sông Missisippi với người bạn là Jim, một nô lệ đang chạy thoát. Quyển sách miêu tả những cảnh vật trên dòng sông và châm biếm những quan điểm ở miền Nam Hoa Kỳ thời tiền chiến, đặc biệt là quan điểm kỳ thị chủng tộc. Hình ảnh Huck và Jim trên chiếc bè chạy theo dòng sông, đi đến tự do, là một trong những hình ảnh bất hủ nhất trong văn học Hoa Kỳ.
5. Trăm năm cô đơn - Gabriel Garcia Marquez
Dịch giả: Nguyễn Trung Đức, Phạm Đình Lợi và Nguyễn Quốc Dũng.
NXB Văn Học.
Trăm năm cô đơn (tiếng Tây Ban Nha: Cien años de soledad ) là cuốn tiểu thuyết nổi tiếng nhất của nhà văn người Colombia Gabriel Garcia Marquez. Tác phẩm được nhà xuất bản Sudamerica xuất bản lần đầu bằng tiếng Tây Ban Nha vào năm 1967 tại Buenos Aires (Argentina). Đến năm 1970, truyện đã được in bằng tiếng Tây Ban Nha hơn nửa triệu bản, chưa kể hai lần in ở Cuba là một trăm nghìn bản. Khi đó còn có mười bảy hợp đồng xin phép tác giả được dịch tác phẩm này ra các thứ tiếng khác. Cho đến nay, tác phẩm đã chuyển dịch qua hơn 30 ngôn ngữ trên thế giới trong đó có Việt Nam, được tặng giải Chianchiano của Ý, được Pháp công nhận là cuốn sách hay nhất trong năm và được giới phê bình văn học Mỹ đánh giá là một trong 12 cuốn sách hay nhất trong thập niên 1960. Đây được coi là một kiệt tác của Gabriel Garcia Marquez, cùng với những tác phẩm Ngài đại tá chờ thư (El coronel no tiene quien le escriba, 1959), Mùa thu của ngài trưởng lão (El otoño del patriarca, 1975), Trăm năm cô đơn đã mang đến cho tác giả vinh dự đoạt giải Nobel Văn học vào năm 1982.
6. Đại gia Gastby - Francis Scott Fitzgerald
Dịch giả: Trịnh Lữ.
NXB Hội Nhà Văn.
Đại gia Gatsby (nguyên tác: The Great Gatsby) là một kiệt tác của nhà văn F. Scott Fitzgerald người Mỹ, được xuất bản lần đầu vào 10 tháng 4, 1925. Tác phẩm được đặt trong bối cảnh của vùng Long Island ở Mỹ trong mùa hè năm 1922.
Tiểu thuyết này viết về thời kỳ sống của chính tác giả. Sau cú sốc và hỗn loạn của Chiến tranh thế giới lần thứ nhất, nước Mỹ bước vào thời kỳ thịnh vượng chưa từng thấy trong những năm 1920 do sự cất cánh của nền kinh tế. Cũng trong thời gian này, Luật cấm buôn bán và sản xuất rượu được ban hành, làm tăng lên các tội phạm có tổ chức. Mặc dù Fitzgerald, giống như Nick Carraway trong tác phẩm của mình, tôn sùng sự giầu có, nhưng ông không thấy thoải mái với xã hội coi trọng vật chất quá mức và đạo đức lại không đi cùng với nó.
Đại gia Gatsby không được ngưỡng mộ trong lần xuất bản đầu tiên, chỉ bán được ít hơn 25.000 cuốn trong suốt 15 năm khi Fitzgerald còn sống.
Mặc dù nó đã được chỉnh sửa thành kịch và đưa lên phim ảnh của Hollywood trong năm 1925, nhưng nó hầu như bị lãng quên trong thời kỳ Đại suy thoái và Chiến tranh thế giới lần II. Sau đó, tác phẩm được xuất bản lại vào năm 1945 và năm 1953, lần này tác phẩm nhanh chóng có được số lượng độc giả rộng rãi. Hiện nay nó được coi là cuốn tiểu thuyết vĩ đại nhất của người Mỹ.
Năm 2007, trong một cuộc bầu chọn 10 tác phẩm vĩ đại nhất của mọi thời đại do tạp chí Time tổ chức khảo sát lấy ý kiến của 125 nhà văn nổi tiếng đương thời, gồm các tên tuổi lớn như Franzen, Mailer, Wallace, Wolfe, Chabon, Lethem, King, Gastby vĩ đại được chọn vào top 10 kiệt tác văn chương vĩ đại nhất mọi thời đại. Kiệt tác này cũng được đưa vào giảng dạy trong chương trình trung học phổ thông và các khóa giảng về Văn học Mỹ tại các trường đại học ở nhiều nước trên thế giới.
Tiểu thuyết Đại gia Gatsby của F. Scott Fitzgerald ghi lại tâm trạng mất mát, chán chường, chiều hướng của những giấc mơ vàng của tuổi trẻ bị tan vỡ trong thất bại ở "thời đại nhạc Jazz". Với giọng văn mỉa mai, trào lộng, ý nghĩa tinh tế, Fitzgerald đã thể hiện những suy ngẫm, những vấn đề của con người và thời đại mình.
7. Tội ác và hình phạt – Fyodor Mikhailovich Dostoevsky
Dịch giả: Cao Xuân Hạo.
NXB Văn Học.
Tội ác và hình phạt (tiếng Nga: Пресмуиление и наказание) là một tiểu thuyết của nhà văn Nga Fyodor Mikhailovich Dostoevsky. Tiểu thuyết này cùng với Anh em nhà Karamazov là hai tác phẩm nổi tiếng nhất của Dostoevsky. Tạp chí Time đã bình chọn Tội ác và hình phạt là một trong số những cuốn sách vĩ đại nhất mọi thời đại.
Tội ác và hình phạt là cuốn tiểu thuyết hoàn chỉnh và hay nhất của toàn bộ hệ thống tác phẩm Dostoevsky, là một trong những tác phẩm có nội dung bi thảm nhất của nền văn học nhân loại. Với tấm lòng nhân đạo vô bờ bến, tác giả đã dựng lên một bức tranh ảm đạm về số phận bế tắc của lớp người dưới đáy xã hội Nga, nhất là tầng lớp trẻ trong trắng, nhiều khát vọng. Tác phẩm còn là lời tố cáo mãnh liệt tầng lớp tư sản hãnh tiến, giẫm đạp lên đạo đức, nhân phẩm, tài năng.
Nội dung sâu sắc như trên được chuyển tải bằng nghệ thuật phân tích tâm lí sâu sắc, tinh tế đến mức kì diệu đào đến tận đáy sâu tâm hồn nhân vật, tới cả đường gân thớ thịt dưới làn da con người; bằng sự đan xen giữa tuyến cốt truyện trung tâm “tội ác và trừng phạt” với một số tuyến độc lập khác, như tuyến cốt truyện gia đình Marmêlađôp, tuyến cốt truyện Đunhia... Chính trong quan hệ đối chiếu đó mà chiều sâu xã hội cùng những tâm tư phức tạp của con người có điều kiện được bộc lộ một cách chân thật.
8. Âm thanh và cuồng nộ - William Faulkner
Dịch giả: Phan Đan, Phan Linh Lan.
Nhà xuất bản: Nxb văn học
William Faulkner (1897 - 1962) là một trong những gương mặt sáng chói của văn học hiện đại. Ngày nay, ở khắp nơi trên thế giới, tên tuổi ông được nhắc đến với niềm kính trọng sâu xa. Ông là một nhà cách tân táo bạo và là một tiểu thuyết gia lỗi lạc bậc nhất. Trong lĩnh vực tiểu thuyết, ông có thể sánh ngang những tượng đài bất diệt như F. Dostoevsky....., và trong lĩnh vực khám phá sáng tạo văn học, ông cùng hàng ngũ với những người tiên phong như F.Kafka, J.Joyce, M.Proust....
Cuốn tiểu thuyết thứ tư của W.Faulkner là Âm thanh và cuồng nộ (The Sound and the Fury) được ấn hành lần đầu tiên vào ngày 7 tháng 10 năm 1929 đã mang đến cho ông danh tiếng lẫy lừng, đầu tiên là trong giới văn học, sau đó là trong quảng đại quần chúng. Tuy nhiên, đến tận bây giờ, cuốn sách vẫn là một thách đố đầy quyến rũ cho bất kỳ độc giả nào muốn thâm nhập vào thế giới âm u, náo động, mãnh liệt và thấm đẫm tình người của W.Faulkner.
Hàng trang sách không có dấu chấm câu, những đại từ nhân xưng ngôi thứ ba không rõ chỉ vào ai, những ẩn dụ rắc rối bí hiểm..... độc giả không kiên nhẫn sẽ khó có thể cùng William Faulkner thâm nhập vào một thế giới âm u, náo động, mãnh liệt, đầy Âm thanh và Cuồng nộ.
Tiểu thuyết gồm bốn chương thì có tới ba chương là độc thoại nội tâm của nhân vật. Ở đó có những tiếng gào khóc và điên giận, những ý nghĩ rời rạc, mù mờ, chắp nối, hỗn độn, những hồi ức, liên tưởng nhảy cóc từ thời điểm này sang thời điểm khác, xuôi ngược trên dòng thời gian, lẫn lộn quá khứ, hiện tại, tương lai. Tác phẩm tựa như một bản giao hưởng thuộc trường phái ấn tượng mà các chủ đề xuất hiện, biến mất, tái hiện rồi lại biến mất cho đến khi bùng nổ trọn vẹn. Và cái hấp dẫn người đọc lại chính là những vùng mờ tối, những mặt trái sáng, mơ hồ lấp lửng ấy. Chính vì thế, Âm thanh và cuồng nộ xứng đáng được gọi là một kiệt tác của William Faulkner, một nhà văn quan trọng nhất thế kỷ XX - người đã được nhận giải thưởng Nobel văn chương năm 1949.
9. Kiêu hãnh và định kiến – Jane Austen
Kiêu hãnh và định kiến (tiếng Anh: Pride and Prejudice) là tác phẩm nổi tiếng nhất của nhà văn Anh Jane Austen. Tiểu thuyết được viết từ năm 1796 đến năm 1797 và xuất bản năm 1813.
Câu chuyện nói về tình yêu và hôn nhân của tầng lớp quý tộc nhỏ tại Anh vào đầu thế kỷ 19. Nhân vật chính là Elizabeth Bennet, một cô gái 20 tuổi xuất thân trong một gia đình trung lưu. Nội dung chính kể về sự đối đầu và sau này trở thành cuộc tình giữa Elizabeth và Fitzwilliam Darcy, thuộc tầng lớp địa chủ. Tựa truyện nói về sự kiêu hãnh và các định kiến của nhân vật này đối với nhân vật kia.
10. Cha và con & Đêm trước - Ivan Xergeevich Turgenev
Dịch giả: Hà Ngọc
Nhà XB: Văn học
Khi nhận xét về đặc điểm của nền văn hoá dân tộc Nga A.M.Gorki, người đặt nền móng cho nền văn học Xô Viết đã viết: “Mỗi nhà văn ở nước Nga đều thực sự là một cá tính nổi bật nhưng họ cùng được thống nhất lại bởi một ước vọng bền bỉ, đó là ước vọng muốn hiểu, muốn cảm nhận và muốn thấy trước tương lai của đất nước mình, số phận và vai trò của dân tộc mình trên hoàn cầu”. Nhận xét này thật đúng với Turgenev, một nhà văn nổi bật trong các nhà nghệ sĩ ngôn từ về sự cảm nhận những cái mới, sự hưởng ứng nhanh chóng mọi tư tưởng cao quý, mọi nhiệt tình cao cả và trung thực.
Các tác phẩm của Turgenev đã trở thành di sản quý báu của nền văn học thế giới và tên tuổi của ông đã được mãi mãi ghi vào lịch sử tư tưởng của xã hội. Bằng những hình tượng nghệ thuật tuyệt đỉnh, Turgenev đã biết cách kể với toàn nhân loại sự thật về nước Nga, về thế hệ trẻ Nga anh hùng tràn đầy khí thế cách mạng, tinh thần hy sinh quên mình vì lợi ích nhân dân, về những tình cảm tuyệt vời như tình yêu, tình bạn, về sự tươi đẹp của thiên nhiên nước Nga.
Bạn hãy đọc Đêm trước, Cha và con” - cuốn sách tập hợp hai tiểu thuyết đặc sắc của Turgenev viết những năm 60 thế kỷ XIX.
Đều là những câu chuyện tình yêu rắc rối, nhưng màu sắc tình yêu của “Đêm trước” và “Cha và con” hoàn toàn khác nhau, ẩn giấu bên trong những cơn bão lòng của các nhân vật trước những tư tưởng thời đại.
11. Jane Eyre - Charlotte Bronte
Jane Eyre (dʒeɪn ɛər) là cuốn tiểu thuyết của văn sĩ Charlotte Brontë, được xuất bản bởi Smith, Elder & Company of London vào năm 1847 dưới bút danh Currer Bell, là một trong những tiểu thuyết có ảnh hưởng sâu sắc và nổi tiếng nhất của nền văn học Anh.
Tác giả đã kể lại hết sức cảm động câu chuyện cuộc đời một người con gái nghèo tỉnh lẻ vật lộn với số mệnh phũ phàng để bảo vệ phẩm giá và tự khẳng định địa vị của mình bằng chính cuộc sống lao động lương thiện. Jane Eyre là hình tượng của những con người “bé nhỏ” bị xã hội ruồng rẫy nhưng dũng cảm đứng lên phản kháng lại bất công bằng tất cả ý chí, nghị lực và tâm hồn “nổi loạn” của mình. Bên cạnh đó, hình ảnh Rochester lại có ý nghĩa lên án mạnh mẽ triết lý sống tư bản mà tiền tài, địa vị và những luật pháp khắt khe, phi lý đã làm tan nát hạnh phúc của những con người ngay thẳng, trong sạch, khiến cuộc đời họ chỉ là những tấn thảm kịch. Cuốn tiểu thuyết của Bronte còn là bằng chứng hùng hồn tố cáo những trường học làm phúc mà thực chất là những trung tâm hủy hoại trẻ em mồ côi, từ đó tỏ thái độ công kích những tổ chức từ thiện giả hiệu trong tay Giáo hội.
Về nghệ thuật, trước hết, Jane Eyre là bức tranh phong cảnh tuyệt đẹp của thiên nhiên Anh. Có thể thấy trong tập sách vô số những bức họa lớn nhỏ và cảnh sắc thiên nhiên mà Bronte đã say mê ca ngợi và miêu tả bằng ngôn ngữ văn học tinh vi và chính xác. Bà cũng đã thể hiện tài tình sự hòa hợp giữa thiên nhiên với đời sống nội tâm nhân vật, tạo nên bầu không khí thi vị và thơ mộng cho cuốn tiểu thuyết. Những tình tiết ly kỳ và không khí bí ẩn của lâu đài Thornfield được nhà văn đưa vào tác phẩm khiến độc giả vốn quen thuộc với loại “tiểu thuyết gôtich” – loại sách rất thịnh hành ở Anh thế kỷ XVIII, XIX... không khỏi nghĩ rằng Bronte chịu ản h hưởng của phong cách nghệ thuật này. Lối kết thúc có hậu và việc sử dụng những chi tiết ngẫu nhiên trong tác phẩm chứng tỏ trong chủ nghĩa hiện thực của Bronte có ít nhiều nhân tố lãng mạn. Điều này phần nào còn phản ánh nét tâm lý chung ở một số nhà văn hiện thực trong trào lưu nhân đạo của văn học Anh thế kỷ XIX như Dickens, Thackeray, thể hiện trong các tác phẩm David Copperfield, Hội chợ phù hoa...
12. Chùm nho phẫn nộ - John Steinbeck
Dịch giả: Phạm Thuỷ Ba.
NXB Hội Nhà Văn.
Chùm nho phẫn nộ (tiếng Anh: The Grapes of Wrath), còn có tên trên bản dịch là Chùm nho nổi giận hay Chùm nho uất hận, là tiểu thuyết của văn hào John Steinbeck, bao gồm 30 chương, phản ánh những biến đổi sâu sắc trong nông thôn nước Mỹ khoảng những năm đầu thế kỷ 20 dưới ảnh hưởng mạnh mẽ của thời đại công nghiệp hóa. Với tác phẩm này, Steinbeck đã được trao giải Pulitzer vào năm 1940. Năm 1962, Steinbeck được trao giải Nobel Văn học, mà Chùm nho uất hận là sáng tác chính của Steinbeck được Viện Hàn lâm Thụy Điển đưa ra như một trong những lý do trao giải. Tạp chí Time liệt kê tác phẩm này trong danh sách 100 tiểu thuyết Anh ngữ hay nhất từ năm 1923 đến nay. Kết quả tuyển chọn dựa theo tiêu chí bình chọn Những kiệt tác thế giới được dịch ra chữ Hán do Bộ Văn hóa Trung Quốc tổ chức những năm 1980-1981 xếp Chùm nho uất hận là một trong 100 cuốn sách ảnh hưởng khắp thế giới.
Chùm nho uất hận lấy bối cảnh không gian tương đối hẹp, hành trình từ Oklahoma đến California cũng là quá trình đi xuống đáy cùng xã hội của một gia đình nông dân Mỹ, gia đình Joad (Tom). Nhưng tác phẩm đồng thời cũng phản ánh một cuộc di dân khổng lồ, nạn thất nghiệp khủng khiếp trong tầng lớp nông dân và tiểu chủ Mỹ trước sức phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật với sự thay thế sức lao động con người của máy móc hiện đại, một bức tranh sống động về hiện thực đời sống của người nông phu Mỹ bị phá sản giãy giụa để sinh tồn, cũng như không khí hỗn loạn của khủng hoảng kinh tế và sự tước đoạt dã man thành quả lao động của con người trong xã hội Mỹ trước Đại chiến thế giới thứ 2.
Phản ánh một giai đoạn ngắn ngủi trong lịch sử Mỹ và trên địa điểm cụ thể là bang California, nhưng ý nghĩa tác phẩm đã vượt xa hơn khi mang ý nghĩa của một sử thi bi kịch về nhân dân Mỹ. Chùm nho uất hận đã trở thành tiếng kêu cứu khẩn thiết của nhân dân lao động bị thất nghiệp, sống trong những căn lều lụp xụp trên khắp đất nước. Mặc dù có sức lao động phi thường và biết hy vọng vào tương lai, nhưng cuộc đời của họ đang ngày càng dấn sâu hơn vào con đường khổ ải.
Tuy nhiên, Chùm nho uất hận không chỉ chân thực phản ánh sự tàn khốc của một thời kỳ lịch sử Mỹ quốc, mà còn chú trọng trình bày tình cảm đối với quê hương, sự lưu luyến đối với đất đai, tâm lý chống đối cách mạng công nghiệp, tình cảm đối địch với bộ máy quốc gia cảnh sát và nhà ngục. Tác phẩm cũng đồng thời phản ánh phương diện lạnh lùng khắc nghiệt của cách mạng công nghiệp.
Tiểu thuyết tập trung mô tả hai hình tượng Tom và Casy. Tôm tính tình thô bạo nhưng dám phản kháng và đấu tranh, cuối cùng tìm được hướng đi cho bản thân qua sự kết hợp tự nguyện vận mệnh của cá nhân với vận mệnh của những người cùng khổ. Casy là một mục sư lang thang, chống lại Thượng đế của ông và vứt bỏ giáo chức để quan tâm đến nỗi cực khổ của nhân dân thời đó, đã hy sinh vì tổ chức cuộc bãi công.
Về mặt nghệ thuật, Chùm nho uất hận thể hiện một văn phong già dặn và giàu xúc cảm. Bằng tính chân thực và tính sâu sắc to lớn, bút pháp tả thực có sức tố cáo mạnh mẽ, tác phẩm đã lôi cuốn người đọc ngay từ khi được xuất bản lần đầu tại Oklahoma với lượng phát hành vượt trên cả Cuốn theo chiều gió và rất nhanh chóng được dựng thành phim, gây nên nhiều dư luận trái ngược về ý nghĩa của tác phẩm đối với độc giả đương thời bao gồm cả những ông chủ tư bản giàu sụ và những người làm thuê khốn cùng.
13. Thời thơ ngây - Edith Wharton
Dịch giả: Bùi Khánh Vân
XNB Văn Học.
Thu hút sự chú ý của người đọc qua các trang truyện là tình yêu đặc biệt của hai nhân vật chính: Newland Archer và Ellen. Ellen bất ngờ xuất hiện trong cuộc sống của Acher khi cuộc đời của chàng đang chuẩn bị bước sang một trang mới – chàng sẽ kết hôn với May, người phụ nữ xinh đẹp, thông minh, dịu dàng và luôn tuân thủ các quy tắc chuẩn mực của xã hội. Trước khi gặp Ellen, Archer hầu như chấp nhận mọi thứ: những lề thói mà chàng không ưa nhưng vẫn thừa nhận sự tồn tại của chúng, sự giả tạo bề ngoài trong cách ứng xử có vẻ cao thượng của tầng lớp quý tộc New York che giấu thực tế của một lối sống cũ kĩ và đầy định kiến… Archer thản nhiên và hài lòng với những gì anh có: một tương lai đã được định sẵn, một địa vị nhất định trong xã hội, sự kính trọng của mọi người dành cho anh.
Edith Wharton quả thực rất tinh tế khi miêu tả mối tình lặng lẽ của Ellen và Archer. Giữa họ, có muôn vàn điều để nói mà không thể cất lời. Chỉ những ánh mắt, chỉ những cái nhìn và những khao khát gào thét trong họ. Cuộc sống của họ trở nên không còn ý nghĩa khi họ không ở bên nhau. Nhưng họ chưa đủ sức mạnh để vượt quả cả đạo đức và định kiến. Mãi mãi, Archer và Ellen không thể đến được với nhau. Đứa con của May và Archer đã giữ Archer trong cuộc sống vốn có của anh. Sự chia lìa tình yêu ấy thể hiện sự bất lực của cả Ellen và Archer trong nỗ lực thay đổi quỹ đạo cuộc sống của họ…
14. Người cuối cùng củabộ tộc Mohican – Jame Fenimore Cooper
Dịch giả: Trương Đắc Vỵ
NXB Văn Học.
Chiến tranh, sự phản bội, lừa lọc, những cảnh tàn sát, lòng dũng cảm, tình yêu và cái chết, cuộc sống và tính cách của người da đỏ được kết hợp nhuần nhuyễn trong tác phẩm này - một tác phẩm sâu sắc, chân thực về cuộc chiến giữa những người da đỏ chống lại sự xâm thực của nền văn minh da trắng.
James Fenimore Cooper (1789 - 1851) là nhà văn viết tiểu thuyết đầu tiên của nền văn học Mỹ đa sắc màu và được coi là trẻ trung so với các nền văn học phương Tây và phương Đông.
Các tiểu thuyết của ông thường đề cập đến những vấn đề lịch sử và xã hội gắn liền với thời kỳ phát triển mạnh mẽ về chính trị, kinh tế, văn hóa của nước Mỹ đương thời.
Người cuối cùng của bộ tộc Mohican, xuất bản năm 1826, trên khung nền của một cuộc chiến tranh giành đất đai giữa hai đế quốc thực dân Anh và Pháp mà nhân vật chính của chúng ta ủng hộ quân Anh chống lại quân Pháp, Cooper đã tạo dựng một câu chuyện đầy hấp dẫn với những cuộc phiêu lưu mạo hiểm, truy lùng gao gắt, những trận đấu một mất một còn… Cuốn truyện còn phác họa khung cảnh thiên nhiên hùng tráng của miền đất mới với những chủ nhân thực sự của nó là những người da đỏ tính cách dữ dội nhưng chất phác, trung thực và trọng nhân phẩm, hoàn toàn cách biệt với sự sa đọa của xã hội văn minh. Những trang viết về tính cách, phong tục, tôn giáo của người da đỏ, sự thích nghi với tự nhiên của họ trong khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ và hoang dại tạo nên nét độc đáo cho tác phẩm của Cooper mà không một nhà văn đương thời nào có được.
Đây là cuốn sách được độc giả yêu thích nhất trong loạt tác phẩm của James Fenimore Cooper, góp phần tôn vinh tác giả là một trong những nhà văn Mỹ nổi tiếng đầu tiên trên văn đàn quốc tế.
15. Frankenstein - Mary Shelley
Dịch giả: Lê Nguyệt Áng
NXB Văn Học.
Frankenstein hay còn gọi là Prometheus hiện đại, nói chung được biết đến với cái tên Frankenstein, là Văn học tiểu thuyết viết bởi Mary Shelley. Shelley bắt đầu sự nghiệp viết tiểu thuyết khi bà mới 18 tuổi và quyển tiểu thuyết đầu tiên được phát hành khi bà 21 tuổi. Frankenstein được in ấn lần đầu tiên không bao gồm tên bà tại London vào năm 1818. Tên tuổi Shelley xuất hiện trên lần xuất bản thứ hai vào năm 1831. Tựa đề của cuốn truyện liên quan tới một nhà khoa học là Victor Frankenstein, là người đang học để cố gắng tìm cách tạo ra sự sống giống con người từ vật chất, nhưng to lớn và khoẻ mạnh hơn người bình thường. Trong văn hoá đại chúng, một số người thường nhầm lẫn tên quái vật là "Frankenstein". Frankenstein là sự tổng hợp của tính chất tiểu thuyết Gothic và lãng mạn. Nó cũng là cảnh báo chống lại sự phát triển công nghiệp của con người hiện đại, ám chỉ trong tiểu đề của tiểu thuyết, Prometheus hiện đại. Câu truyện có tác động lớn về văn học và Văn hoá đại chúng, còn nối tới thể loại truyện hay phim kinh dị. Nó được coi là câu truyện đầu tiên phản ánh thật sự về tiểu thuyết khoa học giả tưởng, tập trung về vấn đề như chúa có thể tạo sự sống từ vật chất.
16. Bắt trẻ đồng xanh – Jerome David "J.D." Salinger
Dịch giả: Phùng Khánh và Phùng Thăng.
NXB Văn Học.
Bắt trẻ đồng xanh (tiếng Anh: The Catcher in the Rye) là tiểu thuyết đầu tay của nhà văn Mỹ J. D. Salinger. Tác phẩm dùng cách tường thuật ở ngôi thứ nhất, cũng là nhân vật chính của truyện, Holden Caulfield, kể lại câu chuyện của Holden trong những ngày cậu ở thành phố New York sau khi bị đuổi khỏi Pencey Prep, một trường dự bị đại học.
Xuất bản lần đầu tiên tại Hoa Kỳ năm 1951, tác phẩm này đã gây ra tranh cãi lớn vì đã sử dụng nhiều ngôn từ tục tĩu, mô tả tâm lý chán chường và vấn đề tình dục của vị thành niên. Nhân vật chính của Bắt trẻ đồng xanh, Holden Caulfield, đã trở thành hình tượng cho sự nổi loạn và thách thức của thanh thiếu niên Mỹ.
Trong lần xuất bản đầu tiên, Bắt trẻ đồng xanh chủ yếu dành cho độc giả là người lớn nhưng sau đó cuốn tiểu thuyết đã được đưa vào chương trình giảng dạy bậc trung học của nhiều nước nói tiếng Anh và cũng được dịch sang hầu hết các ngôn ngữ chính trên thế giới. Mỗi năm có trung bình khoảng 250.000 bản sách của tác phẩm được bán ra, tính tổng cộng đến nay là khoảng 65 triệu ấn bản. Tác phẩm này đã được tạp chí Time đưa vào danh sách 100 tiểu thuyết tiếng Anh hay nhất từ năm 1923 đến nay.
17. Giết con chim nhại – Harper Lee
Dịch giả: Huỳnh Kim Oanh và Phạm Viêm Phương
NXB Văn Học.
Giết con chim nhại (nguyên tác tiếng Anh: To Kill a Mockingbird) là cuốn tiểu thuyết đầu tay của Harper Lee; đây là cuốn tiểu thuyết rất được yêu chuộng, thuộc loại bán chạy nhất thế giới với hơn 10 triệu bản. Cuốn tiểu thuyết được xuất bản vào năm 1960 và đã giành được giải Pulitzer năm 1961. Nội dung tiểu thuyết dựa vào cuộc đời của nhiều bạn bè và họ hàng tác giả, nhưng tên nhân vật đã được thay đổi. Tác giả cho biết hình mẫu nhân vật Jean Louise "Scout" Finch, người dẫn truyện, được xây dựng dựa vào chính bản thân mình.
Giết con chim nhại là một câu chuyện bao gồm nhiều mô-típ, như sự ích kỷ, sự thù hận, lòng dũng cảm, sự kiêu hãnh, định kiến, và các giai đoạn trong cuộc đời, đặt trong bối cảnh cuộc sống miền Nam Hoa Kỳ. Cuốn tiểu thuyết đã được đạo diễn Robert Mulligan dựng thành phim với kịch bản do Horton Foote viết vào năm 1962. Cho tới nay, cuốn tiểu thuyết này là tác phẩm được xuất bản duy nhất của bà Harper Lee.
Harper Lee sinh năm 1926 và lớn lên ở Monroeville, Alabama, nơi bà trở thành bạn thân của Truman Capote, một nhà văn nổi tiếng. Bà học trường Huntingdon College ở Montgomery trong các năm 1944-45 và sau đó theo học luật tại Đại học Alabama (1945-49). Khi còn là sinh viên bà đã tham gia viết cho các tạp chí văn học trong trường như là báo Huntress ở Huntingdon và tạp chí hài Rammer Jammer ở Đại học Alabama. Bà viết truyện ngắn và các tác phẩm khác về vấn đề ít được bàn luận ở trường học thời bấy giờ là kỳ thị chủng tộc. Năm 1950, bà đến ở thành phố New York và làm việc cho tập đoàn hàng không British Overseas dưới vai trò thư ký. Chính ở đây bà bắt đầu viết các tiểu luận và truyện ngắn về con người ở Monroeville. Bà gởi một tác phẩm đến một tổ chức văn học nhờ sự giới thiệu của Capote với mong muốn được xuất bản. Tổng biên tập tại J. B. Lippincott khuyên bà nên nghỉ việc ở công ty hàng không để tập trung vào nghiệp văn chương. Nhờ sự giúp đỡ của bạn bè, bà dành một năm để tập trung viết sách.
Bà bỏ ra hai năm rưỡi để viết tiểu thuyết Giết Con Chim Nhại. Cuốn sách được xuất bản ngày 11 tháng bảy năm 1960. Lúc đầu được đặt tên là Atticus nhưng sau đó bà Lee đã đổi lại để cho thấy một câu chuyện vượt qua khuôn khổ chân dung về một nhân vật. Nhóm biên tập ở Lippincott nói với bà rằng có thể chỉ bán được vài ngàn cuốn. Năm 1964, bà Lee nhớ lại "Tôi không hy vọng tiểu thuyết sẽ thành công... Tôi lo rằng nó sẽ bị chết yểu bởi những nhà phê bình, nhưng đồng thời tôi mong rằng ai đó sẽ thích nó để tôi có được sự khích lệ. Khích lệ từ độc giả. Chỉ là hy vọng nhỏ nhoi thôi, như tôi đã nói, nhưng thành công lại rất lớn, và trong chừng mực nào đó thì điều này cũng đáng sợ như là cái chết yểu". Thay vì bị "chết yểu", Reader's Digest Condensed Books đã in lại cuốn sách dưới dạng từng phần, góp phần làm cho nó được nhiều người đọc hơn. Cuốn sách được tái bản thường xuyên kể từ lần xuất bản đầu tiên.
18. Chúa ruồi - William Golding
Dịch giả: Lê Chu Cầu
NXB Văn Học.
Tiểu thuyết “Chúa ruồi” của Tiểu thuyết gia William Gerald Golding (1911-1993). Đây là tiểu thuyết đầu tay và cũng là tác phẩm nổi tiếng nhất của Golding xuất bản năm 1954. “Chúa ruồi” – Tiểu thuyết kinh điển của Golding
Ban đầu, khoảng hai mươi nhà xuất bản ở Anh từ chối bản thảo của Golding. Cuối cùng, cuốn sách cũng được nhà xuất bản Faber&Faber tại Luân-đôn phát hành nhưng cũng không gây được tiếng vang. Phải đến hai, ba năm sau, Chúa ruồi mới được đón nhận tại Mỹ và bắt đầu nổi tiếng. Chúa ruồi được đưa vào giáo trình văn học tại Anh, Mỹ và nhiều nước châu Âu khác. Chúa ruồi được dựng thành phim lần đầu tiên năm 1963, sau đó vào năm 1990.
Chúa ruồi mở đầu với sự kiện mấy chục cậu bé lạc trên hoang đảo sau khi chuyến máy bay chở chúng đi sơ tán bị bắn hạ trong một cuộc chiến tranh nguyên tử. Đám trẻ bầu chọn thủ lĩnh (Ralph) và tự phân công lẫn nhau những việc cần thiết hòng chuẩn bị cho ngày người lớn tới cứu. Khó khăn lớn nhất ở chỗ: chúng còn quá nhỏ – đứa lớn nhất chưa quá tuổi mười ba – để có thể tự vấn lại những tốt xấu trong hành động của mình. Cuộc sống trên đảo chẳng khác gì “trò chơi bắn chim” của trẻ nhỏ, con chim nào bị bắn đều chết thật…
Với số hình ảnh ẩn dụ và biểu tượng đặc trưng, Chúa ruồi dấy lên những câu hỏi lớn về bản chất con người, về tôn giáo, niềm tin và sự thoái hóa của nền văn minh. Một sinh viên Harvard từng nói : “Các nhân vật trong Chúa ruồi như thể tóm gọn lại tính cách tất cả những người bạn tôi biết trong kí túc xá. Nhìn đâu cũng có những nhân vật đặc trưng như vậy”. Đó là một trong những yếu tố làm nên thành công của tác phẩm kinh điển này.
19. Suối nguồn (The Fountainhead) – Ayn Rand
Dịch giả: Nhóm dịch Vũ Lan Anh
NXB Trẻ.
Trong cái bộn bề của cuộc sống, ngồi đọc cuốn tiểu thuyết hơn 1000 trang quả thật không phải là vấn đề đơn giản, nhất là lại bị "cảnh báo" là tiểu thuyết triết học. Với bạn trẻ gần đây, dường như những tác phẩm dài hơi như Chiến tranh và hòa bình, Sông Đông êm đềm, Tội ác và trừng phạt, Trăm năm cô đơn đã trở thành "khó nhá"... Tôi cũng đã lo sợ mình không "tải" nổi Suối nguồn của Ayn Rand. Nhưng tôi đã bị cuốn vào ngay từ trang đầu tiên, mệt nhoài, và sau đó là sự khoái cảm đặc biệt, rồi một luồng sinh khí mới xuất hiện, khiến mình trở nên mạnh mẽ hơn, bừng sáng những nhận thức mới về nhân sinh...
Tiểu thuyết kể về thực tại nước mĩ cách đây hàng thế kỉ, nhưng tôi có cảm tưởng nó đang giải quyết vấn đề của Việt Nam và rất nhiều nước trên thế giới hiện nay: cuộc đấu tranh giữa tốt-xấu, thiện-ác, tiên tiến - lạc hậu, cá nhân - tập thể... Trong cuộc đấu tranh này, ám ảnh nhất là hiện tượng những cá nhân tài năng đi trước thời đại luôn bị đám đông xúm vào tấn công, hủy diệt. Đám đông, với sức mạnh của dư luận, sức ỳ của thói quen đã vây hãm những cá nhân xuất chúng, đẩy những cá nhân đó vào tình thế cô đơn trong suốt hành trình của mình. Tác phẩm cổ vũ cho quan niệm sống tự do, độc lập, sáng tạo dựa trên năng lực của bản thân, phản bác những kẻ nhân danh lòng vị tha để che giấu sự yếu đuối, che giấu bản chất sống kí sinh của mình, nhân danh nhân đạo, lòng tốt để thỏa mãn khát vọng quyền lực. Đau đớn thay, sự a dua, dối trá, lọc lừa, hèn nhát vẫn tràn lan trên khắp trái đất này.
Hướng tới khẳng định cái Tôi tích cực, tiểu thuyết đã chia thành 4 phần, mỗi phần xoay quanh một nhân vật. Phần một giới thiệu về Peter Keating, kẻ luôn lo sợ người khác giỏi hơn mình, từng là thủ khoa đại học kiến trúc danh tiếng, nhưng luôn mượn tài năng của Howard Roark, nhờ Howard Roark thiết kế giúp mình để nổi tiếng, sẵn sàng để vợ thuộc về Gail Wynand để có được bản hợp đồng béo bở, anh ta là tiêu biểu của týp người sống kí sinh, không có khả năng tự sáng tạo, sống độc lập, nhưng luôn che giấu nó bằng rất nhiều cách. Phần hai giới thiệu về Ellsworthm Toohey, làm cho tờ báo Ngọn cờ của Gail Wynand, và luôn giật giây, rình rập cướp tờ báo này. Phần ba viết về Gail Wynand, kẻ say mê quyền lực, từ một cậu bé nghèo, trùm băng cướp, đã lập ra đế chế Gail, khuynh đảo thế giới truyền thông nước Mĩ, kẻ say mê quyền lực, luôn tìm cách tiêu diệt kẻ khác để thỏa mãn khoái cảm quyền lực. Phần bốn giới thiệu về Howard Roark, kiến trúc sư tài năng, bị đuổi khỏi trường đại học vì không chịu được tư tưởng thiết kế cứ phải bám vào quá khứ, anh là đại diện cho trường phái hiện đại, phản lại truyền thống, coi mỗi công trình như một sự sáng tạo, thể hiện cá tính, tài năng. Anh sẵn sàng trở thành người thợ khai thác đá chứ không chịu thiết kế những công trình thỏa mãn thị hiếu tầm thường của khách hàng. Kết nối các nhân vật chính ấy là người phụ nữ đẹp hoàn hảo: Dominique, nhà báo, chuyên gia bình luận về kiến trúc, từng làm mẫu cho bức tượng duy nhất trong đền thờ Stoddard, người dám xông vào cuộc sống để chống lại những xấu xa, ích kỉ, để giúp Roark phát triển. Dominique yêu Howard Roark ngay từ cái nhìn đầu tiên khi anh đang làm công nhân khai thác đá, họ yêu nhau bằng một tình yêu đặc biệt: yêu nhau nhưng vẫn xa rời nhau, Dominique quyết định lấy Peter Keating, rồi Gail để thực hiện cuộc chiến đấu của mình. Một mình Roark một chiến tuyến, đại diện cho người tạo ra thế giới cần phải có để chống lại thế giới tầm thường đang có. Anh đã bị gài bẫy trong lần xây ngôi đền Stoddard thể hiện sự tôn trọng con Người khiến anh phải bồi thường, và ngôi đền bị sửa thành nhà tình nghĩa. Anh chống chọi với Gail Wynand, kẻ đã hủy diệt Henry Cameron-tài năng kiến trúc, thầy dạy riêng của Roark, nhưng trong quá trình đó, họ lại rất hiểu nhau, đã từng trở thành bạn thân thiết của nhau..
Tác phẩm kết thúc bằng thắng lợi của Roark và Dominique, hai người trở về với nhau sau khi mỗi người thực hiện cuộc tranh đấu của mình theo một cách riêng.
Suối nguồn là tiểu thuyết đậm chất lãng mạn, tác phẩm viết về sự thắng lợi của thế giới Cần phải có, nên có, mang lại niềm tin, niềm lạc quan cho con người. Mặc dù khó khăn, đầy chông gai, nhưng mỗi cá nhân, nếu thực sự sống dựa trên tài năng của mình, cống hiến trọn vẹn sức sáng tạo của mình cho những điều tốt đẹp, thì cuối cùng, họ cũng là người chiến thắng. Chúng ta thử nghĩ xem, nếu toàn bộ văn học nhân loại chỉ viết về Cướp, giết, hiếp, về sự bi đát của kiếp người, thì người đọc sẽ nhìn cuộc sống như thế nào? Tiểu thuyết này, viết ra là để Đọc, chứ không phải là để Kể, cho nên, khi viết những dòng giới thiệu này, tôi vẫn thấy mình bị đuối, không thể nói rõ, nói hết được sức lôi cuốn của nó.
20. Tới ngọn hải đăng - Virginia Woolf
Dịch giả: Nguyễn Thành Nhân
Nhà xuất bản Hội Nhà Văn.
"Tới ngọn hải đăng" của Virginia Woolf được Tạp chí Time xếp hạng là một trong số 100 cuốn tiểu thuyết tiếng Anh hay nhất từ năm 1923-2005.
"Tới ngọn hải đăng" là câu chuyện kể về gia đình Ramsay trong kỳ nghỉ trên hòn đảo ở Scotland vào khoảng năm 1910 và 1920. Thông qua những điều bình dị, tác phẩm thể hiện được những tâm tư, suy nghĩ của Virginia Woolf về bản chất của cuộc sống và khát vọng tìm câu trả lời cho câu hỏi: Ý nghĩa của cuộc đời mỗi con người là gì? Tác phẩm cũng được coi là cuốn tiểu thuyết viết theo dòng ý thức thành công nhất của Virginia Woolf. Tuy nhiên đây không phải là một cuốn sách dễ đọc, như cách nói của nhà văn, nhà thơ, nhà phê bình nổi tiếng người Canada Margaret Atwood: "Có một số cuốn sách phải đợi cho tới lúc bạn đã sẵn sàng cho nó. Trong việc đọc, có rất nhiều điều phụ thuộc vào sự may mắn".
21.
